Bij
het restaureren van een oude boekband uit het archief van Epe is een erg oud
stuk perkament tevoorschijn gekomen. Op zich is dat niet bijzonder. In het
verleden gebruikten boekbinders vaak oudere stukken perkament opnieuw aan de
binnenkant van boekbanden. Vooral kort na de reformatie zijn veel katholieke
geschreven boeken kapot gesneden en aan fragmenten in de banden van nieuw
gemaakte registers terecht gekomen. Vaak zijn het juweeltjes. Dit keer was het
echter een compleet stuk met een handschrift dat op hoge ouderdom wees. De
restaurator belde er over op en in overleg is besloten om het stuk niet weer op
zijn oorspronkelijke plaats in de boekband terug te zetten.
Het
document blijkt namelijk een voor Epe zeer bijzondere inhoud te hebben. Het is
in het Latijn en gedateerd anno domini MCCXXXIII dies veneris bonus. Dat is het
jaar van onze Heer 1233 goede vrijdag. Veel meer kon onze streekarchivaris er
niet van maken, want hij is het Latijn in middeleeuws handschrift niet helemaal
machtig. Dus moest er een deskundige naar kijken en die kwam met de verrassende
mededeling dat het gaat om een stadsrechtsoorkonde van Otto II graaf van Gelre
en Zutphen voor Epe!
Nu is nooit bekend geweest dat Epe een stad was. Het is in het verleden wel vaker gebeurd dat een stadsstichting op een
mislukking is uitgelopen, dus dat er geen stad is gegroeid. Bijvoorbeeld Staverden
onder Ermelo dat in 1298 stadsrechten kreeg. Een ander voorbeeld is Eemnes. Hoe
het ook zij, Epe is geen stad geworden en misschien is men daarom later nonchalant
met de stadsrechtsoorkonde omgesprongen. Voor ons in de 21ste eeuw is
het daarentegen een belangwekkend historisch document. De inhoud is overigens
niet erg spannend: Epe kreeg dezelfde vrijheden die steden Emmerik en Gendt ook
van de graaf hadden gekregen zoals ook de stadsrechtsoorkonde van Lochem luidt.
Graaf Otto, “de Lamme” of “met de paardenvoet”, ook wel “de Stedenstichter”, maakte
zich er wat dat betreft met weinig woorden van af. Hij had het recht om
stadsrechten te verlenen in 1231 gekregen en maakte er in die jaren kort daarna
veelvuldig gebruik van.
4 opmerkingen:
Dag Gerrit,
Gefeliciteerd met deze geweldige vondst. Ik keek even of je ook de Wikipediapagina van Epe hebt aangepast. Nog niet zag ik. Op die pagina blijft het akelig stil over het jaar 1233! En Epe is er nog steeds een dorp!
Hartelijke groet uit Zutphen!
Lijkt mij eerder een dies primus aprilus dan een dies veneris bonus, maar hoe dan ook een mooie vondst!
In die sancti Hugonis? Rana in glutaeo tuo, qui non potest exire!
Als je Grotefend, Taschenbuch der Zeitrechnung er bij neemt (ook op het net), vind je dat dies veneris bonus = goede vrijdag, in 1233 op 1 april viel.
Een reactie posten